Đừng ghét bỏ
lẫn nhau. Thường khi chung sống, không phải mọi người đều cư xử giống nhau. Có
người biết cách cư xử khéo léo, người khác lại cư xử thô lỗ – chứ không phải là
do ác ý, hãy nhớ điều đó. Bài pháp này nhắc nhở các bạn về một số vấn điều Phật
dạy, như một cách để sách tân, khuyến khích các bạn chăm chỉ thực hành đúng
theo lời Phật. Những lời dạy đó được gọi là pháp. Pháp để trang nghiêm tâm.
Pháp cũng là phương tiện để phát triển các chức năng của tâm. Bài pháp này dựa
trên Patimokkha (Giới bổn), nói về những bổn phận mà các vị Tăng sĩ xuất gia
phải tuân giữ, nhưng chúng cũng áp dụng cho hàng cư sĩ. Cư sĩ tại gia có thể tu
tập, gìn giữ các giới luật này để rèn luyện thành người tốt hơn, để có thể trở
thành tai, mắt, chân, tay trong việc gìn giữ đạo pháp, giúp đạo pháp phát
triển. Những giới luật này, áp dụng cho tất cả mọi người, có thể chia làm các
phần chính như sau:
Thứ nhất
Đừng tìm lỗi người khác. Có nghĩa là đừng nói xấu về người khác, đừng xuyên tạc,
đừng nói điều gì gây chia rẽ. Đừng nói sao trái về người khác, hay khuyến khích
người khác làm điều ấy. Đừng trách móc, la mắng nhau. Thay vì tìm lỗi người, ta
hãy tự thấy lỗi mình. Đó là giới luật. Dầu là hàng tu sĩ hay cư sĩ đều có thể
gìn giữ theo giới luật này ở bất cứ nơi đâu, bất cứ lúc nào.
Thứ hai
Đừng ghét bỏ lẫn nhau. Thường khi chung sống, không phải mọi người đều cư xử giống
nhau. Có người biết cách cư xử khéo léo, người khác lại cư xử thô lỗ – chứ
không phải là do ác ý, hãy nhớ điều đó. Về thể chất cũng thế, có người siêng
năng, đầy sinh lực; kẻ khác thì yếu đuối, hay bệnh hoạn. Về lời nói thì có
người khéo léo, người không. Người nói nhiều, kẻ lại rất kiệm lời; kẻ thì ba
hoa đủ chuyện trên trời dưới đất, người chỉ thích bàn chuyện Phật pháp; kẻ thì
thường nói sai, người hay nói đúng. Đó được coi là sự không tương ưng. Khi điều
này xảy ra, tất nhiên sẽ có những mâu thuẫn, xung đột ở một mức độ nào đó. Nếu
có những điều này xảy ra trong đại chúng, khi cùng sống trong pháp, chúng ta
không nên để tâm. Chúng ta cần tha thứ cho nhau, cần rửa sạch những tì vết ra
khỏi tâm ta. Vì sao? Vì nếu không, ta sẽ trở thành ganh tỵ, soi mói, thù hằn nhau.
Hành động tha thứ được coi là quà tặng của tâm từ. Nó khiến ta không chấp giữ
điều chi, không canh cánh bên lòng điều gì, không bị gây phiền não – đó là những
người không mang trong lòng thù hằn. Dầu đôi khi có sai trái, có lầm lỗi, chúng
ta vẫn tha thứ cho nhau. Chúng ta cần nên có lòng thương yêu, tử tế, cảm thông
với tất cả mọi người quanh ta, càng nhiều càng tốt. Đó là một phần trong quá
trình tu tập làm người Phật tử, dù ở tại gia hay chốn thiền môn.
Thứ ba
Hành động như thế nào để giúp ta đến gần cửa vào Niết bàn hơn. Hãy ngồi gần đồ
ăn để được ăn. Đừng ngồi xa quá, ta sẽ khó ăn được. Ngồi đủ gần để sự giải
thoát ở trong tầm tay, để ta có thể với tới thực phẩm. Nói cách khác, bất cứ
hành động gì giúp ta đến gần hơn với đạo pháp, thì ta cần phải hành động như
thế. Gần với đạo pháp có nghĩa là đi theo con đường đạo. Người cư sĩ cũng có
con đường đạo của mình, giống như hàng xuất gia có con đường đạo của họ.
Tuy nhiên người cư sĩ có thể thực hành con đường đạo của họ theo
hai cách. Cách đầu tiên là giữ gìn năm giới: không giết hại, không trộm cắp,
không tà dâm – đây là điều giúp chúng ta sống đạo đức, không nói dối và không sử
dụng chất làm say. Đó là một cách sống đưa ta đến gần với Niết bàn. Cách sống
đạo thứ hai đối với người cư sĩ là giữ Tám giới luật.
Còn đối với Sa di và các vị Tỳ kheo thì phải giữ 10 hay 227 giới
luật (theo Phật giáo Nam truyền). Ngoài ra, họ cũng không được bỏ qua bất cứ
hành động tốt lành nào mà họ có thể làm được. Đừng đi ra ngoài những giới luật
đó, làm tổn hại chúng bản thân mình. Nói cách khác, đừng để thân, lời nói hay ý
của mình phạm vào các giới luật đó. Đừng thân cận với kẻ ác, những người hành
động không kiềm chế. Đừng nghe theo những người không có phẩm hạnh. Đừng để tâm
vướng bận vì họ. Hãy nghĩ đến những thiện hữu, những người mà hành động hợp với
những điều tốt đẹp mà ta đang muốn phát triển. Đó là con đường đạo. Bất cứ ai
hành động như thế được gọi là đã sống theo Giới bổn, gần ngay cửa Niết bàn.
Thứ tư
Ăn uống điều độ. Ở đây chúng ta chỉ nói đến thực phẩm vật chất. Có ba cách ăn
uống thông thường. Trước hết là tham ăn. Dầu bụng đã no, nhưng tâm còn đói.
Miệng đã no, không thể nuốt trôi nữa, nhưng tâm vẫn muốn ăn nữa. Đó được gọi là
tham ăn. Đừng để tánh tham ăn làm chủ bạn.
Cách thứ hai là ăn uống một cách tự tại. Bạn nhận lãnh những gì
có trong bát của mình, và không ăn gì ở ngoài bình bát. Hay bạn chỉ ăn những gì
có trước mặt, trong tầm tay. Không đòi hỏi những gì ở xa tầm tay. Không biểu lộ
bằng cử chỉ, bằng mắt, hay bằng nét mặt rằng bạn muốn ăn thêm nữa. Chỉ ăn những
gì trong đĩa, hay trong bát của bạn. Đó được gọi là ăn uống một cách tự tại.
Cách thứ ba là ăn uống tiết độ. Đó là một cách ăn uống nền nếp,
tốt đẹp trong đạo và cả ngoài đời. Một ví dụ điển hình là Đại đức Sivali. Sư luôn
ăn uống tiết độ. Sư thường nhận được rất nhiều vật phẩm cúng dường. Sư có nhiều
vật dụng nhờ sự tiết độ. Đại đức Sivali đã làm như thế này. Khi được cúng dường
vải vóc, sư không hề mặc những vải vóc đó, mà đem tặng cho người khác. Khi được
cúng dường thực phẩm, sư cũng không dùng chúng, cho đến khi có thể cúng dường
lại cho ai đó. Bất cứ bốn vật dụng nào mà sư được nhận – thực phẩm, quần áo,
chỗ ở, thuốc men, không kể ít hay nhiều – một khi đã thuộc sở hữu, sư sẽ không
sử dụng cho đến khi chia sẻ chúng với những người chung quanh.
Khi nhận nhiều,
sư chia sẻ với nhiều người. Khi nhận ít, sư vẫn cố gắng chia sẻ. Kết quả đem
đến cho sư bao điều lợi ích. Thân hữu yêu mến, các chúng quý trọng, ân cần với
sư. Đó là lý do tại sao người ta nói rằng sự rộng rãi kết nối thân hữu, và xóa
bỏ hạn thù. Đó là công đức mà Đại đức Sivali đã tạo nên. Khi ngài qua đời và
được tái sinh trong một đời sống đầy đủ, sung túc, không bao giờ ngài phải chịu
đói khổ. Ngay cả khi ngài đi đến những nơi hoang vu, nói khó có thực phẩm, ngài
cũng không phải chịu đựng thiếu thốn, vất vả.
Câu chuyện này dạy chúng ta rằng, bất cứ chúng ta có gì, chỉ nên
sử dụng một phần ba của cải dó, và hãy cho đi hai phần ba còn lại. Những gì có thể
đem cho thú vật, ta cho chúng, những gì có thể chia sẻ với bạn đạo, hãy cúng
dường với trái tim trong sáng. Đó là ý nghĩa của việc sử dụng một cách tiết độ.
Chúng ta sẽ cảm thấy thân tâm nhẹ nhàng khi làm được như thế. Khi tái sinh,
chúng ta sẽ không phải chịu đói nghèo.
Cách sống này không chỉ làm tốt đẹp cho đạo, mà đối với xã hội
nói chung cũng thế. Đó là phương tiện hữu hiệu nhất để chống khủng bố. Khi
người ta không còn nghèo khổ, người ta không dễ bị kích động. Nguyên nhân đưa đến
khủng bố là gì? Một phần do người ta đói nghèo, không nơi nương tựa, không ai
chăm sóc. Khi đó, con người dễ suy nghĩ rằng: “Tôi khổ, thì mọi người khác cũng
phải khổ theo…”. Cách suy nghĩ đó là do con người còn nghèo đói và thiếu thốn.
Nhưng tại sao họ đói nghèo? Vì còn có những người chỉ biết lo cho bản thân. Họ
không biết chia sẻ với đám đông. Do đó số đông nghèo khó sẽ nổi giận, sẽ trở
thành khủng bố.
Như thế khủng bố là do lòng tham lam, ích kỷ, không biết chia sẻ
những gì ta có. Nếu có mười đồng, chúng ta có thể cho chín, và chỉ dùng đồng
tiền còn lại. Được thế, ta sẽ có biết bao bạn bè, sẽ có tình thương, hòa bình
và pháp triển. Tại sao? Vì khi con người có đủ ăn, có nơi trú ngụ, có thể an
tâm thì tại sao họ lại phải dấn thân vào những đấu tranh phức tạp? Đó là lý do tại sao Đức Phật dạy chúng ta tiết độ trong sự hưởng
thụ là việc tốt lành, cao thượng, đáng trân quý.
Thứ năm
Đừng làm người lăng xăng. Bất cứ khi nào bạn sống ở đâu, hãy sống tĩnh lặng, an
bình. Đừng gây chuyện hay ‘hùa theo’ với những người khác. Đừng dây vào những
vấn đề phải tranh cãi, trừ khi đó là việc chẳng đặng đừng. Khi bạn đã tu tập,
hiểu được bổn phận của mình rồi, thì hãy tìm nơi vắng vẻ, yên tĩnh để sống, để
hành thiền. Nếu sống trong chúng, thì hãy thân cận với các chúng thích tĩnh
lặng. Khi sống một mình, ở nơi vắng vẻ, hãy là người trầm lắng. Khi sống trong
chúng, hãy là người tĩnh lặng. Chỉ thân cận những gì tốt đẹp, an lành mà chúng
bạn đạo có thể mang đến cho bạn. Khi sống một mình, đừng lăng xăng, bận rộn.
Hãy trầm lắng trong hành động, lời nói và tâm ý. Khi sống với nhóm – dù hai hay
ba người – đừng dây vào những việc tranh cãi, vì ở đâu có tranh cãi, ở đó không
có an tĩnh. Hành động của bạn lúc ấy khó thể tự tại, vì bạn phải náo động. Lời
nói của bạn sẽ không được êm dịu. Tâm ý của bạn – đầy những ý nghĩ giận hờn,
oán trách – thì không thể an bình. Và điều đó sẽ là nguyên nhân dẫn ta đến bao
nghiệp xấu. Khi bạn sống trong một cộng đồng – khoảng từ 4 người trở lên – bạn
phải biết chắc đó là một cộng đồng hòa hợp, không có tranh chấp, cãi vã, không
ai muốn làm tổn thương hay gây đau đớn cho ai. Cộng đồng đó phải hòa hợp để tu
tập giới luật và Phật pháp. Một cộng đồng có kỷ luật, văn minh, nhắm đến việc
phát triển cho tất cả mọi thành viên. Đó là bổn phận của người con Phật, phải
sống theo lời Phật dạy, tạo ra nơi thanh vắng để sống, để thân tâm được an lạc.
Thứ sáu
Đừng dễ duôi. Hãy tinh tấn trong việc hành thiền để đạt được định. Hãy thường
xuyên định tâm, hành thiền, để làm gương tốt cho chúng noi theo. Khi tham vấn
đạo, hãy tìm những lời dạy làm thế nào để phát triển chủ đề thiền quán. Hãy
trao đổi về những lợi ích của việc hành thiền. Thực tập tẩy sạch những uế nhiễm
trong tâm. Làm được như thế, là bạn đang đi trên con đường tiến tới trạng thái
tâm cao thượng.
Sâu xa hơn nữa là khi tâm đã được giải thoát khỏi mọi chướng
ngại, đã vào được định, không còn dao động lên xuống. Tâm đã ổn định, kiên cố,
mạnh mẽ, không còn gì có thể làm uế nhiễm nó. Vì thế đừng dễ duôi. Hãy luôn tu
hành miên mật.
Khi bạn làm được những điều này, là bạn đã sống theo lời Phật
dạy. Đây là những lời dạy từ kim khẩu Phật. Vì thế tất cả chúng ta đều phải cố
gắng để thực hành những lời ấy nơi bản thân. Nếu bạn đã thấm nhuần những lời dạy
này, bằng tâm chân thật, trọn lành, thì dù bạn chưa thể giải thoát tâm hoàn toàn
khỏi khổ đau, thì ít nhất bạn cũng đang tự vun trồng, phát triển tâm theo đúng
hướng. Những hành động bất thiện mà bạn chưa có được sẽ phát khởi. Trong khi
các tánh thiện bạn đã có, sẽ ngày càng tăng trưởng, nở hoa. Hãy chiêm nghiệm và
thực hành. Hãy rèn luyện bản thân để sống đúng theo lời Phật dạy. Làm được như
thế rồi, thì bạn sẽ có hạnh phúc, thịnh vượng, tâm bạn ngày càng tăng trưởng
trong giáo pháp.
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
Bạn có thể dùng mã code dưới đây để chèn hình, video từ bên ngoài vào comment:
- Tặng hình : [img] link hình [/img]
- Gửi tặng video: [youtube] link youtube [/youtube]